آشنايي با رشته کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات
فرنود حسني

 درآمد:

همانطور که در جريان هستيد در چند روز اخير سازمان سنجش آموزش کشور دفترچه هاي آزمون سراسري کارشناشي ارشد را در کشور توزيع کرده است. اگر در سال هاي گذشته کنکور داده باشيد و يا امشال براي اولين بار قصد شرکت در اين آزمون را داريد احتمالاً هنگام ورق زدن صفحات رشته هاي علوم انساني و مهندسي با رشته هاي جديدي مواجه شده ايد که در حوزه علوم فناوري اطلاعات قرار دارند اين رشته ها که ترتيب مديريت فناوري اطلاعات و مهندسي فناوري اطلاعات نام دارند به دليل تازگي هنوز آنچنان که بايد و شايد توسط دانشجويان و علاقه مندان شناخته نشده اند. به همين خاطر اغلب افراد در انتخاب رشته و گزينش منابع درسي براي اين دو رشته سردرگم مي شوند. در اين مجال قصد داريم با معرفي اين رشته ها و شاخه هاي مرتبط با آنها قدمي هر چند کوچک براي آشنايي و انتخاب بهتر دوستان خواننده اي که قرار است امسال با سالهاي بعد در کنکور شرکت کنند بر داريم. به علت کثرت سوال هاي موجود در مورد رشته مديريت فناوري اطلاعات ابتدا به معرفي اين رشته مي پردازيم.

مقدمه:

... و اينک فناوري اطلاعات ، به عنوان کاتاليزور فرآيند توسعه در دنيا باعث تغيير ماهيت جامعه صنعتي  به جامعه اطلاعاتي شده است. جامع اي  فارغ از مرزهاي جغرافيايي، جامعه اي که در حال جهاني شدن است.

فناوري اطلاعات الگوهاي عصر صنعتي را در همه ساختارهاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي به هم ريخته و شيوه ها و روش هاي متفاوت و رويکردهاي جديدي را براي بشر فراهم کرده است. توسعه متقابل فناوري و اطلاعات روز به روز بر حجم دانش و فناوري در اختيار انسان مي افزايد و به تدريج تمام زندگي وي را در برمي گيرد. بشر امروزي براي فهم هر پديده جديد و يا نو سازي روش ها و ابزار پيشين از پيشوند e  بهره مي گيرد.

آموزش، تجارت، اقتصاد، دولت و...همه در پرتو فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي دچار تغييرات مثبتي شده اند. اما اين سير پرشتاب همچنان با سرعتي باور نکردني در حال حرکت است. واين نيست جز به سبب ماهيت تحول آفرين و شتابدار اين فناوري كه انديشمندان را واداشته آنرا در زمره فناوريهاي نظام آفرين به شمار آرند و ورود جامعه بشري به عصري نوين بنام عصر اطلاعات را اذعان دارند  

آري امروزه فناوري اطلاعات و درجه پيشرفت در آن به عنوان مقياس توسعه يافتگي کشور ها به محسوب مي شود. اما لازمه هر برنامه توسعه و تحول, ايجاد بستر مناسب براي جذب, پردازش و بكارگيري فناوري است .فناوري اطلاعات نيز دربند اين لزوم بوده علاوه اينكه بدليل ماهيت تحول افرينش براي جذب و بكارگيري آن نياز به تدقيق و برنامه ريزي كلان و استراتژيك مي باشد.
در سالهاي اخير محيط بنگاه هاي کسب و کار، متاثر از روند جهاني شدن اقتصاد، دگرگوني در اقتصادهاي صنعتي و حرکت موسسات به سمت فضاي ديجيتالي دچار تغييرات گسترده اي شده است.به گونه اي که براي ايجاد تحولات بنيادين در زيرساختارهاي كسب وكار و نظام هاي سازماني و پايه ريزي و اجراي برنامه هاي توسعه علاوه بر وجود فناوري و اطلاعات به حلقه واسط ديگري به نام مديريت نياز پيدا شد.

پيوند سه عامل فناوري، اطلاعات و مديريت با هدف ايجاد قابليت هاي جديد در شيوه هاي مديريت بنگاه هاي مزبور و توانمندسازي مديران با بهره گيري از” فناوري اطلاعات و ارتباطات، تاثيرات فراواني بر موفقيت برنامه هاي توسعه مبتني بر دانش داشته و دارد. نفوذ روزافزون فناوري اطلاعات در برنامه هاي راهبردي سازمان و تبديل شدن به يك عامل تعيين كننده در تعيين استراتژي ها و سياست هاي سازماني و شيوه هاي برنامه ريزي فرايندها، نيروهاي انساني و ساير منابع، رهبران و مديران پيشروي سازمان هاي قرن حاضر را در معرض رويارويي با چالش هاي جديدي قرار داده است.

پرداختن به اين موضوع در بعد ملي نياز ها و ملزومات جديدي را پديد مي آورد که يکي از اولويت هاي آن پرورش و تربيت مديران فناوري اطلاعات براي اداره سازمان هاي امروزي است. با اين رويکرد ها از چند سال پيش برنامه ريزي گشترده اي در دانشگاههاي مختلف کشور از جمله دانشگاه هاي تهران و الزهرا انجام شد تا رشته مديريت فناوري اطلاعات شکل بگيرد.

ضرورت توسعه رشته مديريت فناوري اطلاعات

خيلي جدي بايد گفت که مديريت فناوري اطلاعات براي کشور يک ضرورت ملي به حساب مي آيد. سيستم سنتي مديريت کشور، ضعف و ناکارآمدي ساختار مديريتي کشور در عرصه برنامه ريزي و اجرا، وجود سرمايه هاي عظيم مادي،  تركيب جوان جمعيتي كشور و نيروي تحصيل كرده و در حال تحصيل، پتاسيل بالاي فناوري اطلاعات در ايجاد اشتغال، ماهيت دانشي فناوري اطلاعات و در نهايت نياز واقعي کشور بر فناوري اطلاعات محور کردن برنامه هاي کلان و جزيي توسعه اي خود همه و همه مي طلبد تا براي هدايت صحيح سرمايه هاي ملي در جهت بهره گيري مناسب از فناوري اطلاعات با دقت و وسواس زيادي به موضوع مديريت فناوري اطلاعات در کشور توجه شود.

چرا فقط کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات؟

نو بودن اين دانش براي جامعه دانشگاهي ما، سطح بالاي تخصص ها و دانش هاي مطرح شده در اين رشته، کمبود متخصص براي آموزش و همچنين کمبود امکانات و محتواي آموزشي مناسب در سال هاي ابتدايي ايجاد اين رشته باعث شده است که دانشگاهها مجبور شوند اين رشته را فقط در رشته کارشناسي ارشد به اجرا درآورند اما با توجه به پيشرفت روزافزون علوم فناوري اطلاعات و مديريت و توسعه آموزش هاي پايه اي در اين زمينه براي عموم دانشجويان مقاطع پايين تر اميد آن مي رود که بتوان در آينده نه چندان دور اين رشته را براي مقاطع ليسانس و حتي فوق ديپلم نيز ايجاد کرد.

کارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات چيست؟
رشته مديريت فناوري اطلاعات در مقطع كارشناسي ارشد ابتدا در سال 1380 و در دانشگاههاي علامه طباطبايي و دانشگاه تهران راه اندازي گرديد و براي آن اقدام به پذيرش دانشجو شد.  اما هم اکنون در دانشگاه الزهرا و سازمان مديريت صنعتي نيز براي اين رشته دانشجو پذيرفته مي شود.
هدف از تشكيل اين دوره در نظامنامه آموزشي آن به صورت زير عنوان شده است:
" هدف از تشكيل دوره كارشناسي ارشد مديريت فناوري اطلاعات آموزش نيروي انساني متخصص موسسات و سازمانهاي دولتي و خصوصي است.متخصصيني كه در زمينه هاي مربوط به فناوري اطلاعات و مديريت بنوانند در جهت تامين نيازهاي امروز و فرداي مديريت در جامعه فعاليت كنند. "

به عبارت ديگر هدف از اين دوره آموزشي  توانمندسازي و تجهيز مديران سازمان هاي دولتي و خصوصي، مديران مرتبط با واحدهاي فناوري اطلاعات در سازمانها، مشاورين ارشد مديريت و مسوولان طرحهاي تحول سازماني به دانش هاي مرتبط با زمينه هاي مديريتي فناوري اطلاعات و ارتباط آن با مسايل گوناگون سازمان و مديريت، به شمار مي آيد.

انتظار طراحان اين دوره هاي آموزشي اين است که دانشجو پس از ورود به بازار کار قادر به درك تحولات نوين سازماني، به ويژه در سطوح برنامه ريزي راهبردي و سياست گذاريها و شناخت بهتر عوامل مرتبط با زمينه هاي رقابت در محيط كسب و كار كنوني و در نهايت تقويت قابليت هاي تحليل و تصميم گيري باشد. فارغ التحصيلان، در زمينه درك نقش محوري فناوري اطلاعات در سازمانهاي خود و جنبه هاي مديريتي آنها، تسلط بيشتري يافته و قادر خواهند بود جنبه هاي بحراني فعاليت هاي با محور فاوا در سازمان را شناسايي نموده و در جهت پياده سازي استراتژي هاي متاثر از آن فعاليت نمايند. بهبود اثربخشي ارتباط بين رده هاي مديريتي و كارشناسان و مشاورين فناوري اطلاعات، از جمله ساير تاثيرات اين دوره محسوب مي گردد.
رشته مديريت فناوري اطلاعات در سه گرايش:
مديريت منابع اطلاعاتي
سيستمهاي اطلاعاتي پيشرفته
نظام كيفيت فراگير
تصويب شد كه از اين بين دو گرايش منابع اطلاعاتي و سيستمهاي اطلاعاتي پيشرفته فعال و در حال اجرا مي باشند.  تعداد كل واحدهاي درسي اين دوره 32 واحد مي باشد كه شامل 20 واحد مشترك . 8 واحد تخصصي مربوط به گرايش و 4 واحد پايان نامه مي باشد.ضمن اينكه دروس پيش نياز بنا به تشخيص مرجع برگزار كننده دوره ارائه مي شود.
اين رشته به دليل ماهيت ميان رشته اي آن دربرگيرنده برخي از دروس اصلي علوم مديريت و شماري از دروس مربوط به علوم مهندسي و رايانه مي باشد.
دروسي مانند : تئوريهاي پيشرفته مديريت.- مديريت رفتارسازماني پيشرفته- تحقيق در عمليات پيشرفته- سيستمهاي اطلاعاتي مديريت پيشرفته- مديريت منابع اطلاعاتي- سيستمهاي اطلاعاتي استراتژيك- كاربرد IT در سازمان - تحليل آماري و... از زمره دروس مربوط به حوزه علوم مديريت مي باشند و دروسي مانند: تحليل و طراحي ساختاريافته سيستمها – سيستمهاي مديريت بانكهاي اطلاعاتي – سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري و خبره- فناوري اطلاعات- مهندسي نرم افزار به كمك كامپيوتر CASE – متدلوژيهاي ايجاد و توسعه سيستم اطلاعاتي-مدلسازي اطلاعات سازمان- منطق فازي و هوش مصنوعي- مهندسي مجدد رويه هاي اجرايي و فرايندها و.... از زمره دروس مربوط به حوزه فني و علوم رايانه مي باشند. كه بسته به گرايش انتخاب شده ارائه مي شوند.

دروسي که در اين رشته تدريس مي شوند

دروس پيش نياز

•   آمار كاربردي    Applied Statistics
• روش تحقيق (+كارگاه روشهاي جستجو در پژوهش) Research  Method
• تحقيق در عمليات و مدلهاي تصميم گيري               Operations Research and Decision Models

دروس اصلي

·         رويكرد سيستمي      System Approach

·         مباني مديريت فناوري اطلاعات   Foundations of IT  Management

• فاوا در سازمان و مديريت    ICT in Organization & Management
• مديريت تکنولوژي و نوآوري   Management of Technology & Innovation
• آثار فاوا بر سازمانها، افراد و جامعه   Impact of ICT on Organizations, Individuals & Society
• مهندسي سازمان   Enterprise Engineering
• مباني كسب و كار و تجارت الكترونيك   Foundations of  e-Business and e-Commerce
• سيستمهاي اطلاعاتي بنگاه  اقتصادي    Enterprise Information Systems (EIS, ERP, EAM)
• بنگاههاي اقتصادي گسترش يافته   Extended Enterprises (ERPII, EAI, CRM , SCM)
• مباحث منتخب  در مديريت فاوا                  Special topics in ICT Management
• مهارتهاي فاوا براي مديران    (ICT Skills for Managers (Workshop
• سمينار      Seminar
• پايان نامه   Thesis

نمونه دروس انتخابي

·         مديريت پروژه هاي فناوري اطلاعات      IT Project Management

·         تفکر استراتژيک    Strategic Thinking

·         مديريت دانايي (دانش)   Knowledge Management

·         مديريت تحول   Change Management

·         هوش تجاري و سيستمهاي پشتيبان تصميم گيري     Business Intelligence  & Decision Support Systems

·         مديريت زنجيره تامين    Supply Chain Management

·         مديريت روابط مشتري  Management Information Systems

·         سيستمهاي اطلاعات مديريت Management Information Systems

·         هوش مصنوعي و سيستمهاي خبره Artificial Intelligence and Expert System 

·         كاربرد نظريه فازي در سازمان   Fuzzy Application in Organization

·         يک عنوان  از دروس  ساير رشته هاي  کارشناسي ارشد   مديريت  با  تصويب شوراي علمي دوره

***   كليه دروس در قالب 2 واحد ارايه مي گردند . پايان نامه معادل 4 واحد ارزيابي خواهد شد .

اطلاعات مورد نياز براي کنکور رشته مديريت فناوري اطلاعات

الف)مواد امتحاني و تعداد تست

1- زبان عمومي و تخصصي (انگليسي)                                   30تست

2- تئوريهاي مديريت                                                            40تست

3- اقتصاد خرد و كلان                                                         30 تست

4- رياضي و آمار                                                                40 تست

5- ماليه عمومي و بودجه                                                    30 تست

6- حسابداري دولتي                                                         30 تست

7- بازاريابي                                                                     30 تست

8- مديريت مالي                                                               30 تست

9- تحقيق در عمليات                                                         30 تست

10- مديريت دولتي                                                           30 تست

گرايش‌هاي موجود وضرايب مواد امتحاني در هر گرايش

مديريت بازرگاني                                       (3)(3)(2)(2)(0)(0)(2)(2)(2)(0)

مديريت دولتي                                          (3)(3)(2)(2)(2)(2)(0)(0)(0)(0)

مديريت صنعتي                                        (3)(3)(2)(2)(0)(0)(0)(0)(2)(2)

مديريت فناوري و اطلاعات                          (3)(3)(2)(2)(0)(0)(2)(0)(2)(2)

مديريت تكنولوژي، انتقال تكنولوژي                (3)(3)(2)(2)(0)(0)(0)(0)(2)(2)

مديريت مالي                                           (3)(2)(2)(0)(0)(2)(2)(2)(0)(0)

تعداد نفرات پذيرفته شده در کنکور سال قبل

در دوره‌هاي روزانه:

مديريت بازرگاني 86 نفر)، (مديريت دولتي 61 نفر)، (مديريت صنعتي 46 نفر) (مديريت فنآوري و اطلاعات 27 نفر)، (مديريت تكنولوژي، انتقال تكنولوژي 12 نفر)، (مديريت مالي 18 نفر)، (تعداد كل 250 نفر)

در دوره‌هاي شبانه و نوبت دوم:

) مديريت بازرگاني 55 نفر) ، (مديريت دولتي 16 نفر)، (مديريت صنعتي 17 نفر) (مديريت فنآوري و اطلاعات 7 نفر)، (مديريت مالي 5 نفر)، (تعداد كل100 نفر)

 در دانشگاه آزاد (به طور تقريبي(:

 مديريت بازرگاني (270 نفر) مديريت دولتي (450 نفر) مديريت صنعتي220 نفر

دانشگاه‌هاي ذيل در اين رشته دانشجو مي‌پذيرند:

1-علامه طباطبائي ،2- شهيد بهشتي ، 3- تهران ، 4- تربيت مدرس ،5- الزهرا (س) ، 6- گيلان ،7- مازندران ،8- فردوسي مشهد ،9- باهنر كرمان ،10- چمران اهواز ، 11- شيراز ، 12- اصفهان ، 13- سمنان ، 14- شاهد 15- مجتمع آموزشي عالي قم 16- سيستان و بلوچستان ، 17- پيام نور

منابع مجموعه مديريت

1-     زبان تخصصي

الف- ونوس (2 جلدي): مقدماتي و پيشرفته

ب- استونر ترجمه اسماعيلي

پ- زبان عمومي اميري (سري كتاب ارشد پوران پژوهش

2- تئوري هاي مديريت

الف- اصول و مباني سازمان مديريت ، دكتر رضائيان

ب- مديريت عمومي ، دكتر الواني

پ- مديريت رفتار سازماني، دكتر رضائيان

ج- مديريت رفتار سازماني، رابينز

چ- مديريت رفتار سازماني، هرسي و بلانچارد ، ترجمه قاسم كبيري

ح- مديريت منابع انساني، سعادت

خ- تجزيه وتحليل و طراحي سيستم، دكتر رضائيان

د- تئوري سازمان (طراحي ساختار) رابينز

3- اقتصاد خرد

الف- اقتصاد خرد، درس و تست دكتر نظري

ب- اقتصاد خرد، سالواتوره ترجمه سبحاني

ج- 2000 تست اقتصاد خرد، دكتر نظري

4- اقتصاد كلان

الف- اقتصاد كلان ، درس و تست، دكتر نظري

ب- اقتصاد كلان، روزبهان

ج- 2000 تست اقتصاد كلان، دكتر نظري

5- رياضيات

الف- رياضيات كاربردي، دكتر ناصحي‌فر

ب- رياضيات و كاربرد آن در مديريت، اقتصاد و حسابداري، مهندس ابراهيمي

6- آمار

الف- آمار و كاربرد آن در مديريت، دكتر عادل آذر-مومني (2 جلدي)

ب- آمار و كاربرد آن در مديريت، اقتصاد و حسابداري، مهندس ابراهيمي

7- حسابداري دولتي ، ماليه عمومي و بودجه

الف- حسابداري دولتي ماليه عمومي و بودجه محمد حسيني

8- مديريت بازاريابي

الف- مديريت بازاريابي، دكتر ونوس، عبدالحميد ابراهيمي، روستا

ب- كتاب اصول بازاريابي ، فيليپ كاتلر

9- مديريت مالي

الف- مديريت مالي، دكتر قاليباف

ب- مديريت مالي جلد اول و دوم دكتر جهانخاني و علي پارسائيان

ج- مديريت مالي جلد اول و دوم دكتر شباهنگ

د- مديريت مالي جلد اول و دوم دكتر عبده تبريزي

ه- جزوه دكتر تهراني

10- تحقيق در عمليات

الف- پژوهش عملياتي، دكتر عالم تبريز

ب- تحقيق در عمليات، دكتر مهرگان

پ- ژوهش عملياتي - دكتر آذر

11- مديريت توليد

الف- مديريت توليد، دكتر جعفرنژاد

ب- مديريت توليد، دردانه داوري

سرفصل‌هاي مجموعه مديريت و رشته مديريت فناوري اطلاعات

1- بازاريابي

تعريف بازاريابي- مديريت بازاريابي- محيط‌شناسي استراتژي‌هاي رقابتي – برنامه‌ريزي استراتژيك بازاريابي تجزيه و تحليل و ارزيابي وضعيت سرمايه‌گذاري‌ها

تحقيقات بازاريابي و سيستمهاي اطلاعاتي بازاريابي رفتار معرف‌كننده، تقسيم بازار و تعيين بازار هدف پيش‌بيني فروش

مديريت محصولات، كيفيت محصولات و ارائه خدمات به مشتريان، تعيين قيمت

سيستم و مديريت توزيع، فعاليت‌هاي ترفيعي و تشويقي، انواع بازاريابي، بازاريابي بين‌المللي

2- تئوري هاي مديريت

كليات و مفاهيم مديريت، برنامه‌ريزي، سازماندهي، تصميم‌گيري و حل مساله

خلاقيت، انگيزش، رهبري، ارتباطات، كنترل، تعارض

هماهنگي، بسيج منابع و امكانات مديريت بحران و سيستم‌هاي كنترل راهبردي، استفاده‌هاي سازمان و مديريت

مديريت منابع انساني، تجزيه و تحليل و طراحي سيستم ضمائم

3- زبان تخصصي

ماهيت مديريت، توسعه تفكر مديريت سازمان محيط، برنامه‌ريزي استراتژيك و عملياتي ساختارهاي سازماني، اداره تغيير سازمان

مديريت منابع انساني، انگيزش رفتار و رهبري گروه‌ها در سازمان، مفاهيم كنترل، MIS ، مديريت توليد و عمليات، تصميم‌گيري، ارتباطات

مديريت تعارض، استرس، رفتار سازماني ادراك و شخصيت، طرز فكر و رضايت شغلي تغيير رفتار كارمند، انگيزش، ارتقاي عملكرد

قدرت نفوذ رهبري، طرح سازمان نيروهاي محيطي و فرهنگي، مديريت بين‌الملل مسئوليت‌هاي اجتماعي و اخلاقي مديريت

4- مديريت توليد

تجزيه و تحليل هزينه‌ها و نقطه سربه‌سر، طراحي محصولات خدمات، پيش‌بيني تقاضا

برنامه‌ريزي ظرفيت براي سيستم‌هاي توليدي و خدماتي برنامه‌ريزي براي سيستم‌هاي توليد بجز پيوسته نحوه استقرار ماشين‌آلات و تجهيزات

كارسنجي و روش سنجش كنترل موجودي، برنامه‌ريزي مواد مورد نياز MRP

مفاهيم نوين در مديرت توليد، مديريت پروژه، كنترل كيفيت، نگهداري، تعميرات و قابليت اطمينان سيستم

5- رياضي

مفاهيم عمومي، نظريه مجموعه، تابع

حد و پيوستگي، حساب ديفرانسيل، حساب انتگرال

جبر ماتريس، بردار صفحه و خطوط در اعداد مختلط

معادلات تفاضلي، معادلات ديفرانسيل سري‌ها

6- آمار

مقدمه و تعاريف آمار توصيفي احتمال

متغيرهاي تصادفي و توزيع‌هاي احتمال گسسته متغير‌هاي تصادفي و توزيع‌هاي احتمال پيوسته

نمونه‌گيري و توزيع‌هاي نمونه‌اي برآورد آزمون فرض

مباحث متفرقه متغيرهاي تصادفي و توزيع‌هاي احتمال توام رگرسيون، تحليل واريانس

منابع:

محترمي, امير, رويکرد مديريتي به مقوله فناوري اطلاعات-83

دفترچه کنکور سراسري در مقطع کارشناسي ارشد-83

کتابهاي کارشناسي ارشد پوران پژوهش

سايت اطلاع رساني موسسه پارسه

واحد آموزش سازمان مديريت صنعتي

www.e-arshad.ir

www.itmportal.com

www.imi.ir

http://itmanagement.persianblog.com

بازگشت به صفحه فهرست مقاله های حوزه IT